Кіріспе
Шыншылдық – адамгершіліктің басты құндылықтарының бірі. Ол адамдар арасындағы сенімді нығайтып, қоғамдағы тәртіпті сақтауға көмектеседі. Исламда шыншылдық ерекше маңызға ие, себебі ол Алланың қалауына сай әрекет ету мен адамгершілік қасиеттерді сақтаудың негізі болып табылады. Ислам діні шыншылдықты жоғары бағалайды және оның адам өміріндегі рөлін айрықша атап көрсетеді.
Құрандағы шыншылдық
Құранда шыншылдыққа ерекше назар аударылған. Алла Тағала шыншылдықты адам баласы үшін ең дұрыс жол деп көрсетеді. Мысалы, Алла табарака уа тағаланың қасиетті аяттарында шыншылдықтың маңызы анық бейнеленген:
«Ей, иман келтіргендер! Алладан қорқыңдар және шыншылдармен бірге болыңдар.» (Тәубе, 9:119)
Бұл аят шыншылдардың қатарында болудың, олардың жолымен жүрудің маңыздылығын көрсетеді. Шыншыл болу – тек жеке адамға ғана емес, қоғамға да пайда әкелетін қасиет. Шыншылдық Аллаға деген иманның белгісі ретінде танылып, Оның рақымына жету жолында маңызды қадам болып табылады.
Пайғамбар (с.ғ.с.) мен шыншылдық
Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с.) шыншылдықтың ең жақсы үлгісі болды. Оның өмірі мен іс-әрекеттері шыншылдықтың шыңы іспеттес. Ислам тарихында Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) шыншылдыққа қатысты көптеген хадистері бар. Мысалы:
«Шыншылдық – жақсылыққа апарады, ал жақсылық – жұмаққа апарады.» (Бұхари)
Алла Расулы (с.ғ.с.) шыншылдықты барлық жағдайда ұстануды, тіпті қиын жағдайларда да, басқа адамдардың алдында дұрыс сөйлеуді үйреткен. Оның шыншылдығы оның «Әмин» (сенімді) деп аталуының себебі болып табылды. Ол әрдайым шындықты айтқан, ал бұл оның айналасындағы адамдар үшін үлкен үлгі болды.
Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с.) және оның сахабалары 628 жылы Меккеге қажылық жасау үшін баруды жоспарлаған кезде, олар Худейбия келісіміне қол қоюды бастады. Бұл келісім екі тарап арасындағы бейбітшілік пен өзара түсіністікке негізделді. Бірақ кейбіреулер бұл келісімге күмәнмен қарап, оның пайдасын өздеріне емес, қарсы тарапқа арналған деп ойлады. Сөйтіп, келісімдегі кейбір шарттарды өз пайдаларына қарай өзгертілуін талап етті. Алайда Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) өзінің шыншылдығы мен әділдігін сақтай отырып, олардың талаптарын орындап, келісімді бұзбай қол қойды.
Келісімге қол қойған соң, кейбір сахабалар бұл әрекеттің қалайша әділетті екенін түсінбей, алаңдады. Бірақ уақыт өте келе, бұл келісімнің көптеген артықшылықтарын көруге болады. Келісім арқылы мұсылмандарға Меккеге келіп, қажылық жасаудың жолы ашылды, сонымен бірге көптеген адамдар Исламды қабылдады. Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) шыншылдығы мен адалдығы оның сөздеріне сенімділікті арттырды, бұл келісім Исламның таралуына оң ықпал етті.
Бұл оқиға шыншылдықтың қоғамда қандай үлкен әсер қалдыратынын көрсетеді. Алла Расулының (с.ғ.с.) шыншылдығы арқасында мұсылмандар арасында бірлік орнап, ұзақ мерзімді бейбітшілік пен әділеттілікке қол жеткізілді. Сонымен қатар, бұл оқиға мұсылмандардың сыртқы күштермен өзара қарым-қатынасында да шыншылдықтың маңызды рөл атқаратынын дәлелдеді.
Шыншылдық пен жалғандық
Исламда жалғандық ауыр күнә болып саналады. Құран мен хадистерде өтірік айтудың зияны туралы бірнеше рет айтылған. Мысалы, Құранда:
«Жалған сөз айтудан сақтаныңдар, өйткені ол – үлкен күнә.» (Хадис)
Шыншылдық пен жалғандықтың арасындағы айырмашылық Исламда айқын көрсетілген. Шыншылдық адамды ақиқатқа, әділеттілікке, дұрыстыққа жетелесе, жалған сөйлеу адамды өтірікке, қиянатқа және Аллаға қарсы қоюға апарады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) шыншылдықтың адамдар арасында тыныштық пен сенім орнататынын, ал жалғандықтың қоғамда әртүрлі мәселелер туғызатынын айтқан.
Шыншылдықтың қоғамға әсері
Шыншылдық қоғамда әділеттілік пен тыныштық орнатуға ықпал етеді. Егер адамдар бір-біріне шыншыл болса, олардың арасында сенім мен құрмет орнайды, бұл қоғамдағы үйлесімділікті нығайтады. Ал егер жалғандық басым болса, бұл қоғамда алауыздық, сенімсіздік, және әділетсіздікке алып келеді.
Шыншыл қоғамның ерекшелігі – әр адамның өзіне және өзгелерге деген жауапкершілігін сезінуінде. Бұл қоғамда әділдік орын алады, адамдар бір-біріне адал әрі шыншыл болып, өзара жақсы қарым-қатынаста болады.
Қорытынды
Исламда шыншылдық – адамгершіліктің ең маңызды қасиеттерінің бірі. Ол Алланың қалауына сәйкес өмір кешу және қоғамда әділеттілік орнату үшін қажет. Құран мен хадистерде шыншылдықтың артықшылығы мен оның адамға, қоғамға әсері жайлы көптеген мысалдар бар. Шыншылдық – тек жеке адамға емес, бүкіл қоғамға пайда әкелетін қасиет. Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) өмірі мен іс-әрекеттері шыншылдықты ұстанудың ең үздік үлгісі болып табылады. Сондықтан шыншыл болу – әр мұсылманның өмірінде басты орын алуы тиіс ізгі амал.
