Отан – адам баласының түп-тамыры, тіршілік етер ортасы, рухани және материалдық дамуына себепші мекені. Ислам діні Отанға деген сүйіспеншілік пен оны қорғауды ең жоғары рухани құндылықтардың бірі ретінде қарайды. Құран аяттары мен Пайғамбарымыз Мұхаммедтің (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) хадистері Отанды сүю мен оны қорғау – әрбір мұсылманның парызы екенін дәлелдейді.
ҚҰРАНДА ОТАНҒА ДЕГЕН СҮЙІСПЕНШІЛІК
Құранда Жаратушы Алла ел мен жерге, әсіресе, мекен еткен Отанға деген терең құрмет пен махаббатты көрсетуге үндейді. Мәселен, Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) туған мекені – Меккеге деген сүйіспеншілігін ашық білдіргені жайлы мына аятта баяндалады:
«(Ей, Мұхаммед!) Расында, (сен) бұл қасиетті қаланың (Меккенің) тұрғынысың» (Құран, «әл-Балад» сүресі, 1-2 аяттар).
Бұл аяттар пайғамбарлықтың өзі туған топырақпен тығыз байланысты екендігін көрсетеді. Алла Елшісі Меккеден Мәдинаға хижрет етуге мәжбүр болғанда: «Уаллаһи! Сен – Алланың жер бетінде маған ең сүйікті мекенісің. Егер елің мені сенен шығармаған болса, сенен ешқашан кетпес едім» (Тирмизи, Манақиб, 68) деген.
ОТАНДЫ ҚОРҒАУ – ЖИҺАДТЫҢ БІР ТҮРІ
Ислам шариғатында Отанды қорғау – үлкен жауапкершілік әрі кей жағдайда парыз-айн (әр адамға жеке парыз) саналады. Бұл жайлы Құранда былай делінген:
«Сендерге соғыс жазылды, ол сендерге ұнамаса да. Бірақ сендер ұнатпаған нәрсе сендер үшін қайырлы болуы мүмкін, ал ұнатқан нәрсе зиян болуы мүмкін. Алла біледі, ал сендер білмейсіңдер» («Бақара» сүресі, 216-аят).
Имам Әбу Ханифа мазһабында егер дұшпан мұсылман жеріне басып кірсе, онда Отанды қорғау – әрбір мұсылман үшін міндетті парыз-айнға айналады (Әл-Касани, «Бәдаию ас-Санаи» 7/98).
ХАДИСТЕРДЕГІ ОТАН ҚОРҒАУ МӘРТЕБЕСІ
Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын) өз үмметін ел қорғанына айналуға, әділеттілік пен тәртіпті сақтауға үндеген. Мына хадисте былай делінеді:
«Кімде-кім өзінің мал-мүлкін, жанұясын және дінін қорғап, сол жолда қайтыс болса – шахид» (Имам Ахмад, 1652; Әбу Дәуд, 4772).
Тағы бір хадисте:
«Шекараны бір күн күзету – бір ай нәпіл ораза мен намаздан артық» (Бухари, Жиһад, 36; Муслим, Имарә, 130).
ОТАНҒА ҚЫЗМЕТ – ИМАНДЫЛЫҚТЫҢ БЕЛГІСІ
Исламда Отанға шынайы қызмет ету – мүміннің иманының жемісі. Ел амандығы – дін мен ұрпақтың амандығы. Осы тұрғыдан, Отанын шын сүйген мұсылман – адал еңбек етіп, елдің тұрақтылығы үшін жанашырлық танытушы тұлға.
Имам Әбу Юсуфтың «Китаб әл-Хараж» атты еңбегінде халифа мен билік басындағы адамдардың ең басты міндеттерінің бірі – ел ішінің қауіпсіздігін сақтау, сыртқы жаудан қорғау, тұрғындардың құқығын сақтау екені баяндалады (Китаб әл-Хараж, Әбу Юсуф, б. 124).
ҚОРЫТЫНДЫ
Отанды қорғау – дінге, ділге, тілге, ұрпаққа қамқорлық жасаумен тең. Исламда бұл – үлкен жауапкершілік әрі сауапты амал. Әрбір мұсылман – елінің амандығына жауапты екенін сезінсе, онда қоғамда әділет, тыныштық және тұрақтылық орнығады. Ендеше, Отанды қорғау – тек әскери борыш қана емес, ол – иман мен ұяттың, адалдық пен жанашырлықтың көрінісі.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР МЕН ДЕРЕККӨЗДЕР:
1. Құран Кәрім (аяттар қазақша аудармасы – Халифа Алтай).
2. «Сахих әл-Бухари», «Сахих Муслим», «Сунан Әбу Дәуд», «Жамиғ әт-Тирмизи» – хадис жинақтары.
3. Әл-Касани, «Бәдаиу әс-санаи фи тәртиб әш-шараи» (دار الكتب العلمية, بيروت).
4. Әбу Юсуф, «Китаб әл-Хараж» (دار المعارف، القاهرة).
«Тәжиден Батырұлы» мешітінің ұстазы Раманкулов Асет Исламбекұлы
